Zorgkennis Nederland opnieuw ondermaats

De kennis van Nederlanders van belangrijke basisbegrippen uit ons zorgstelsel blijft ondermaats en is voor het eerst in jaren zelfs achteruitgegaan. Dit blijkt uit een representatief onderzoek van vergelijkingswebsite Pricewise onder 1.000 respondenten van veldwerkorganisatie Panel Inzicht. Zo weet bijna de helft van de respondenten niet welk type basisverzekering hij of zij heeft, voor welke zorg eigen risico moet worden betaald en welke zorg onder de basisverzekering of aanvullende verzekeringen valt. Daarnaast blijft het verschil tussen eigen bijdrage en eigen risico voor velen onduidelijk. Hans de Kok, directeur van Pricewise: “Hoewel de overheid zich tot doel stelt het zorgstelsel begrijpelijk te houden en consumenten beter te informeren, blijven wij jaar op jaar zien dat de kennis van de basisbegrippen van ons zorgstelsel onder consumenten onvoldoende is. Terwijl deze kennis belangrijk is om een afgewogen keuze te kunnen maken voor de best passende zorgverzekering.”

Van een 6,1 naar een 5,4
Pricewise testte de zorgkennis van 1.000 respondenten met 33 vragen over onder andere de basisverzekering, het eigen risico, de eigen bijdrage, en de aanvullende verzekeringen. Gemiddeld scoorden de deelnemers een 5,4, tegenover een 6,1 van vorig jaar. Dat betekent dat de zorgkennis weer op het niveau van 2015 ligt (een 5,3). Hans de Kok: “De licht stijgende lijn die wij sinds 2015 zagen in de zorgkennis van Nederlanders is dit jaar voor het eerst omgebogen. Je zou verwachten dat consumenten steeds meer kennis vergaren over de basisbegrippen in ons zorgstelsel, aangezien zij zich elk jaar opnieuw kunnen oriënteren tijdens het zorgseizoen. We zien echter dat de zorgkennis nog steeds zo ondermaats is dat het twijfelachtig is of Nederlanders wel een afgewogen keuze kunnen maken voor de best passende zorgverzekering. Dit onderzoek herhalen we nu al vier jaar, maar we zien dat de kennis altijd rond een zesje of lager blijft hangen. Ondanks dat de overheid ook dit jaar weer campagne voert om de zorgkennis van Nederlanders te verbeteren.”

Kennis over basisverzekering
Bijna de helft van de respondenten (45%) weet niet wat voor type basisverzekering hij of zij heeft. Een kwart geeft aan een naturapolis te hebben, 19% een restitutiepolis en 10% een combinatiepolis. Slechts iets meer dan de helft van de respondenten (51%) weet dat een naturaverzekering betekent dat je mogelijk minder keuzevrijheid hebt bij ziekenhuizen, huisartsen en fysiotherapeuten dan met een restitutiepolis.

Basis of aanvullend?
Bijna 80% van de respondenten heeft een aanvullende verzekering. Toch is het voor velen alsnog onduidelijk welke zorg onder de aanvullende verzekering en welke onder de basisverzekering valt.
Zo weet slechts 45% dat sterilisatie niet wordt vergoed vanuit de basisverzekering en weet minder dan een derde van de respondenten dat fysiotherapie voor chronisch zieken vanaf de 21ste behandeling en een stoppen-met-rokencursus wel worden vergoed vanuit de basisverzekering. Hans de Kok: “Gelukkig zien we wel dat voor minimaal driekwart van de respondenten bekend is dat de huisarts en spoedeisende hulp onder de basisverzekering vallen en dat brillen en lenzen en tandartsbezoek onder de aanvullende verzekering vallen. Dat fysiotherapie niet volledig wordt vergoed vanuit de basisverzekering is dan weer niet bekend bij 34% van de respondenten. Het is belangrijk om deze kennis van je zorgverzekering te hebben zodat je nooit voor een verrassing komt te staan zodra je een beroep moet doen op je zorgverzekering.”

Verschil eigen bijdrage en eigen risico onduidelijk
Voor sommige zorgkosten geldt dat je altijd een deel zelf moet betalen, zoals voor bepaalde geneesmiddelen, kraamzorg en ziekenvervoer. Deze kosten vallen onder de zogenaamde wettelijke eigen bijdrage. Dit is iets anders dan het wettelijk verplichte eigen risico van € 385,- dat vrijwillig te verhogen is tot € 885,-. Het eigen risico betaal je over (bijna) alle kosten die je maakt voor zorg die onder de basisverzekering valt. De Kok: “We zien dat de eigen bijdrage nog altijd voor veel onduidelijkheid zorgt. Veel mensen verwarren de eigen bijdrage met het eigen risico. Zo denkt bijna 70% van de respondenten ten onrechte dat een eigen bijdrage kan worden verhoogd in ruil voor korting op je zorgpremie. En slechts 37% van de respondenten weet dat als je het volledige bedrag van je eigen risico hebt betaald, het nog steeds mogelijk is dat je een eigen bijdrage moet betalen voor medische kosten.”

Eigen risico niet voor tandarts
De helft van de respondenten (51%) weet niet dat het eigen risico alleen geldt voor zorg uit de basisverzekering en 35% weet niet dat het eigen risico niet geldt voor kinderen tot 18 jaar.  Wel weet 82% van de respondenten dat het eigen risico vrijwillig kan worden verhoogd voor een korting op de zorgpremie.

De helft van de respondenten denkt daarnaast ten onrechte dat voor tandartskosten eigen risico moet worden betaald. Ruim een op de drie respondenten denkt dat dit ook het geval is voor kraamzorg en de huisartsenpost. Terwijl dit ook niet het geval is. Tegelijkertijd denkt ruim een op de drie dat er voor spoedeisende hulp geen eigen risico geldt, terwijl dat wel het geval is. Hans de Kok: “Het is van belang om te weten of een eigen risico wel of niet geldt voor bepaalde zorgkosten, omdat dat de drempel kan wegnemen om een beroep te doen op zorg.”

Mensen die weten welke basisverzekering ze hebben scoren hoger
Het is opvallend dat er weinig verschil is in de behaalde score tussen de verschillende subgroepen die meededen aan het onderzoek. Hans de Kok: “Een paar voor de hand liggende verschillen zien we wel terug. Zo scoort de groep 18- tot 29-jarigen gemiddeld lager dan oudere leeftijdsgroepen en scoort de groep hoogopgeleiden gemiddeld hoger dan lager opgeleiden.” Mensen die weten welke basisverzekering zij hebben, hebben over het algemeen ook meer zorgkennis. Zij scoren een 5,9 versus de 4,8 van de mensen die niet weten welke basisverzekering zij hebben. Hans de Kok: “De lage mate van zorgkennis van consumenten leidt tot inactiviteit. Het overstappercentage blijft al jaren hangen op 6%. Toch verwachten we dit jaar meer overstappers vanwege de forse stijgingen in de zorgpremies en de verschillen in dekkingen tussen zorgverzekeringen. Om de best passende zorgverzekering te kunnen kiezen, is het van belang om te weten wat je nou eigenlijk vergelijkt. Wij als online consumentenadviseur doen ons uiterste best om het vergelijken van zorgverzekeringen voor consumenten zo eenvoudig en overzichtelijk mogelijk te maken. En we willen consumenten zo goed mogelijk ondersteunen bij het maken van een passende keuze.”