Maastrichtse kenniscentra leiden onderzoek naar aderverkalking
Cleaning arteries concept as a broom removing plaque buildup in a clogged artery as a symbol of atherosclerosis disease medical treatment opening clogged veinsÊwith blood cells as a metaphor for removing cholesterol as an icon of vascular diseases.
Het Maastricht UMC+ en de Universiteit Maastricht leiden vanaf 1 maart een groot Europees onderzoek naar het ontstaan, het behandelen en voorkomen van aderverkalking. Een sluipende aandoening waar tot op de dag van vandaag geen remedie voor is. Op basis van eerdere onderzoeksresultaten hopen de wetenschappers dat vitamine K daar verandering in zal brengen. Bij het onderzoek zijn verschillende Europese universiteiten, universitair medische centra en bedrijven betrokken.
Aderverkalking (ook wel atherosclerose genoemd) is een levensbedreigend fenomeen dat wereldwijd miljoenen mensen treft. De langzame ophoping van vetachtige stoffen in de bloedvaten (zogeheten plaques) wordt onder meer gestimuleerd door een ongezonde leefstijl. Uiteindelijk kan voortschrijdende aderverkalking resulteren in een gescheurde ader of verstopping van het bloedvat, in het ergste geval leidend tot de dood. Patiënten kunnen alleen geholpen worden met een dotterbehandeling of ingrijpende bypassoperatie. Het nieuwe Europese onderzoeksproject onder leiding van het Maastrichtse onderzoeksinstituut CARIM moet daar verandering in gaan brengen door het beter begrijpen, herkennen en behandelen van aderverkalking.
Kalkophoping
Tot op heden is nog niet veel bekend over het mechanisme dat aderverkalking veroorzaakt. Dat maakt preventie en gerichte behandeling dus ook lastig. Recente studies hebben wel aangetoond dat zogeheten microcalcificaties (minuscule ophopingen van kalk in de bloedvaten) waarschijnlijk een belangrijke rol spelen en aanknopingspunten kunnen bieden voor therapie. “Als we dit fenomeen van microcalcificatie beter begrijpen en in kaart brengen, kunnen we aderverkalking in een veel eerder stadium opsporen”, zegt dr. Leon Schurgers, die het wetenschappelijke deel van het onderzoek in Maastricht leidt. “Hoe eerder de diagnose, hoe eerder je er iets tegen kunt doen.”
Vitamine K
Uit andere onderzoeken is tevens bekend dat vitamine K een gunstige invloed heeft op aderverkalking en op de algemene gezondheid van bloedvaten. Zo blijkt uit laboratoriumonderzoek dat vitamine K de ontwikkeling van plaques tegen gaat. Schurgers: “Die kennis willen we dan ook gaan vertalen naar een toepassing in de kliniek. In combinatie met het vroegtijdig opsporen van microcalcificaties hebben we wellicht de sleutel tot het voorkomen en behandelen van aderverkalking in handen.”
Nieuwe generatie
Het Europese onderzoeksproject bundelt de krachten van diverse, gerenommeerde instituten op het gebied van hart- en vaatziekten. “We zijn dan ook trots dit onderzoek te mogen leiden”, zegt prof. dr. Thomas Unger, wetenschappelijk directeur van CARIM. “Niet alleen zetten we hiermee een grote stap op weg naar preventie en behandeling van aderverkalking, we leiden tevens een nieuwe generatie talentvolle wetenschappers op in het vakgebied. Op die manier hopen we fundamentele kennis over hart- en vaatziekten om te zetten in relevante medische toepassingen.”
Het project is getiteld INTRICARE (International Network for Training on Risks of vascular Intimal Calcification And roads to Regression of cardiovascular disease) en onder gebracht in het Europese programma van CARIM onder coördinatorschap van prof. dr. Tilman Hackeng en prof. dr. Thomas Unger. Deelnemende instituten zijn onder meer RWTH Aachen (D), Kings College Londen (GB), Karolinska Instituut (SE) en Philips (NL).