Gemiddeld een mager zesje voor zorgkennis Nederlanders

Bijna de helft weet niet wat voor basisverzekering hij heeft

Veel Nederlanders beschikken over onvoldoende kennis als het gaat om belangrijke basisbegrippen in ons zorgstelsel. Dit is opnieuw de conclusie van een uitgebreid zorgkennisonderzoek onder een panel van 1000 consumenten uitgevoerd door onafhankelijke vergelijkingssite Pricewise in samenwerking met CG Selecties. Zo weet bijna de helft van de respondenten niet welk type basisverzekering men heeft, hoeveel keuzevrijheid men heeft en welke zorg vanuit de basisverzekering wordt vergoed. Ook het verschil tussen eigen bijdrage en eigen risico blijft voor velen onduidelijk. “De complexiteit van ons zorgstelsel en het gebrek aan kennis als gevolg belemmeren voor een groot deel de marktwerking van de vrije zorgsector in Nederland. De overheid is er onvoldoende is geslaagd om het zorgstelsel begrijpelijk te houden en consumenten beter te informeren. Hierdoor neemt het aantal mensen dat vergelijkt en overstapt al jaren langzaam af en komt de teller niet meer boven de 1,1 miljoen mensen,’ aldus Hans de Kok, directeur van Pricewise.

Van een 5,9 naar een 6,1
Pricewise testte de zorgkennis van 1.000 respondenten met 33 vragen over onder andere de basisverzekering, het eigen risico, de eigen bijdrage, en aanvullende verzekeringen. Gemiddeld scoorden de deelnemers dit jaar een 6,1. “Een zeer kleine vooruitgang,” zegt Hans de Kok, directeur van Pricewise. “In 2015 en 2016 scoorden Nederlanders voor exact dezelfde vragen een 5,9. Veel verschil is er dus niet te zien.” Wat wel opvalt is dat veel mensen (70,2%) tegenwoordig weten dat het eigen risico niet geldt voor kinderen onder de achttien. In 2016 wist slechts 55,5% van de Nederlanders dit, in 2015 was dit nog maar bekend bij 45% van de respondenten.

Basispolis onbekend
Bijna de helft (46,6%) van de verzekerden weet niet wat voor basisverzekering hij heeft. Er zijn drie soorten, namelijk de naturapolis, de restitutiepolis en de combinatiepolis. Uit antwoorden van de mensen die wel weten wat voor basisverzekering ze hebben, blijkt dat de naturapolis het meeste voorkomt; 28,4% heeft dit type basisverzekering. Op de tweede plek staat de restitutiepolis met 19,8%. De overige 5,3% heeft een combinatiepolis.

Bij elke zorgverlener vergoeding
Degenen die wel weten welk type basispolis zij hebben, werd gevraagd met welke reden(en) zij voor deze polis kozen. Nu blijkt dat bij alle soorten basisverzekeringen dezelfde reden bovenaan staat, namelijk ‘Omdat ik altijd bij elk ziekenhuis en elke zorgverlener terecht wil kunnen.’ Volgens Hans de Kok is dit een bevestiging van het feit dat veel mensen er toch niet het fijne vanaf weten. “De enige basispolis waarbij je altijd bij elke zorgverlener terecht kunt, is de restitutiepolis. Dat kan dus niet de hoofdreden zijn geweest voor mensen met een naturapolis.” Dat geldt dan weer niet voor de reden ‘Met deze verzekering wordt de rekening vaak voorgeschoten door de verzekeraar.’ “Bij de naturapolis worden alle rekeningen voor gecontracteerde zorg voorgeschoten, maar bij de restitutie- en de combinatiepolis is dat niet altijd het geval,” vertelt De Kok.

Eigen bijdrage vs. eigen risico
Voor sommige zorgkosten geldt dat je altijd een deel zelf moet betalen. Dit is de zogenaamde wettelijke eigen bijdrage. Dit is iets anders dan het eigen risico, de eerste 385 euro (vrijwillig te verhogen tot 885 euro) die je betaalt over (bijna) alle kosten die je maakt voor zorg die onder de basisverzekering valt. “Over de eigen bijdrage heerst vaak nog onduidelijkheid,” vertelt Hans de Kok. “Veel mensen verwarren de eigen bijdrage met het eigen risico. Dat blijkt ook uit het onderzoek. Wel 59,5% van de respondenten denkt dat je de eigen bijdrage vrijwillig kunt verhogen in ruil voor een lagere zorgpremie. Dat is natuurlijk alleen het geval bij het eigen risico,” zegt De Kok. Ook blijkt dat slechts 37,5% van de mensen weet dat je over de eigen bijdrage geen eigen risico hoeft te betalen. 52,6% denkt dat je geen eigen bijdrage meer hoeft te betalen als het eigen risico al op is. Dat is niet waar, want de eigen bijdrage en het eigen risico staan helemaal los van elkaar. Dat de eigen bijdrage (net als het eigen risico) niet geldt voor een bezoek aan de huisarts weet een grote meerderheid: 83,8% van de respondenten.

Wat valt er onder het eigen risico?
Voor welke zorg het eigen risico geldt, is niet bij iedereen even bekend. Het grootste gedeelte van de Nederlanders weet dat je voor de huisarts niets hoeft te betalen. Over tandartszorg en kraamzorg bestaat daarentegen veel twijfel.

Wat vergoedt de basisverzekering?
Ook werd er getest of mensen weten welke zorg er volledig vanuit de basisverzekering wordt vergoed. Dat de huisartskosten onder de basisverzekering vallen weet bijna iedereen, maar dat dit ook voor bijvoorbeeld logopedie geldt, weten veel mensen niet. De meesten weten terecht dat gehoortoestellen niet volledig vergoed worden, slechts 75% van de kosten valt onder de basisverzekering. Voor deze 75% geldt dus ook het eigen risico. De overige 25% van de kosten voor gehoortoestellen geldt als eigen bijdrage. Hier kan de verzekerde een aanvullende verzekering voor afsluiten, maar hij kan het bedrag ook uit eigen zak betalen. “Dit onderstreept nog maar eens hoe ingewikkeld een zorgverzekering voor consumenten eigenlijk is,” aldus Hans de Kok.

Basisverzekering of aanvullend?
Of bepaalde zorg onder de basisverzekering valt of onder aanvullende zorg, is ook lang niet altijd duidelijk. Incontinentiemateriaal en een stoppen-met-rokencursus vallen bijvoorbeeld allebei onder de basisverzekering, maar dat is niet bij iedereen bekend, blijkt uit het onderzoek. Het enige wat meer dan de helft van de respondenten goed antwoordde, is dat homeopathie onder de aanvullende zorgverzekering valt.

Huisarts en huisartsenpost
Bijna iedereen weet dat een bezoek aan de huisarts onder de basisverzekering valt (97,7%) en de meesten weten ook dat je hiervoor geen eigen risico betaalt (78,8%). Hier hoeft dus niets voor betaald te worden afgezien van de maandelijkse zorgpremie. Hetzelfde geldt voor de huisartsenpost, waar je terechtkunt als je niet-spoedeisende hulp nodig hebt in het weekend. Dit weten veel minder mensen; precies 50%. Wel 39,5% denkt ten onrechte dat een belletje naar of een bezoekje aan de huisartsenpost van het eigen risico afgaat. “Mensen zijn vaak bang voor extra kosten als ze naar de huisartsenpost gaan,” vertelt De Kok. “Het bezoek zelf kost echter niets. Wel kan er een rekening op de mat vallen als iemand medicijnen heeft gekregen, een bloedonderzoek heeft laten doen of als een huisarts doorverwijst naar een ziekenhuis. De ziekenhuiskosten die daardoor gemaakt worden gaan wel van het eigen risico af. Kosten voor een ambulance of een bezoek aan de spoedeisende hulp gaan wel altijd ten koste van het eigen risico.”

Kennis belangrijk bij keuze zorgverzekering
Volgens Hans de Kok is een degelijke inhoudelijke kennis van de zorgverzekering enorm belangrijk voor alle Nederlanders. “Als mensen er meer vanaf weten, zijn ze veel beter in staat om een juiste keuze te maken wat betreft hun zorgverzekering. Dat scheelt een hoop onaangename verrassingen en onverwachte kosten. Het is daarom ook belangrijk dat de overheid, zorgverzekeraars en adviseurs zich inzetten om dit ingewikkelde onderwerp zo goed mogelijk uit te leggen aan de consument.”

Wil je weten hoe jij scoort? Test dan zelf je zorgkennis.